LAYTIME

Herkese selamlar,

 

Bugün yeni bir seriye başlıyoruz. Birkaç yazı ile bu çalışmayı sona erdirmeyi hedefliyorum. Biraz ciddi bir konuya geçiş yapacağız çünkü mesele zaman, mesele para.

 

Konumuz “laytime”

 

Her zamanki gibi gündemimizin ortasında bir gemi yatıyor arkadaşlar. Bu gemi bir amaç uğruna kiralanıyor, time ya da voyage farketmeksizin. Bu geminin tahliye ya da dolum süresi için biçilen bir zaman vardır. Bu süre içerisinde gemi tahliye ya da dolum işlemini gerçekleştirmelidir. Aksi takdirde gemi demoraja girecektir. Belki aklınızda geminin erken tamamlaması durumunda ne olacağı gelmiş olabilir. Bu durumda da armatör kendisine zaman kazandırmanızdan ötürü size bir ödül verecektir bu ödülün adı da “despatch” olarak geçer. Bu her ne kadar armatörün cebinden bir para gibi gözükse de arka planda armatöre birçok fayda sağlayacaktır.

Genellikle demurrage kira bedelinin iki katı, despatch yarısı kadar olur.

Laytime hesabı gemi ve acente tarafı tutulan SOF yani statement of facts sayesinde hesaplanır, gemi kalkışına müteakip acente ve gemi tarafı SOF üzerinde mutabık kalırlar.

 

Geminin NOR (notice of readiness) göndermesi ile birlikte laytime sayımı başlar. Gemi tarafı NOR’u bir an önce göndermeye bakar ki sayım başlasın.

 

Burada sayımın başlaması C/P (charter party) tarafında yazılan kurallara bağlı olacaktır. Örneğin fazlaca yaygın olan 8/14 clause. Sizlere 8/14 clause’unu basit bir şekilde anlatmak istiyorum, örneğin E gemisi demirleme bölgesine öğleden önce gelip NOR verdi bu halde geminin laytime sayımı 14:00 itibari ile başlamış oluyor ancak gemi NOR’u öğleden sonra verdiğinde NOR ertesi gün sabah 08:00’da başlayacaktır. Bu yüzden bazen gemi tarafı demirleme tarafına gelmeden NOR verme gibi durumlar gerçekleştirebiliyor.

 

Laytime’a benzer bir başka terim var o da LAYCAN (layday cancelling). Laycan geminin varışından önce kiracı tarafından seferin iptal edilmesini sağlar. Kiracı yükün tahliyesi ya da dolumu için  armatör tarafından belirli bir tarih alır ve üretimini, yükünü ona göre planlar. Bu süre içerisinde gemi bölgeye gelmediği takdirde kiracı tarafından kiralama iptal edilebilir.

 

Yazımı üç çeşit laytime başlığı ile sonlandırmak istiyorum.

 

1. Non-reversible laytime
2. Reversible laytime
3. Average laytime